Σεβασμός, συγκίνηση, αναγνώριση και συμμετοχή υπήρξε στο Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης όπου έπεσε η αυλαία στις εκδηλώσεις για τα τρία χρόνια από το χαμό του μεγάλου Χανώτη, Έλληνα, παγκόσμιου μουσικοσυνθέτη της ειρήνης και των αγώνων Μίκη.
Τιμή για τα Χανιά, αλλά και το Φεστιβάλ Μίκης Θεοδωράκης, η παρουσία της αυτού εξοχότητας Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατία Νικολάου Χριστοδουλίδη, ο οποίος εκφώνησε τον επίσημο λόγο για τον Μίκη θεοδωράκη, παρουσία εκπροσώπων της ελληνικής κυβέρνησης, του περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρου Αρναουτάκη, δημάρχων του νομού, εκπροσώπων της αυτοδιοίκησης, της πανεπιστημιακής κοινότητας και εκατοντάδων πολιτών που ακολούθησαν την πορεία του οικουμενικού μουσικοσυνθέτη.
Όπως είπε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αισθάνθηκε βαθιά συγκίνηση διότι βιώνει την επίσκεψη του στην Κρήτη ως να μη «...βρίσκομαι στην Κρήτη, νιώθω ότι βρίσκομαι στην Κύπρο, βρίσκομαι σε ένα πολύ οικείο χώρο... Ανταποκρινόμενος στην πρόσκληση για να τιμήσω το Μίκη Θεοδωράκη, είναι μεγάλη τιμή για μένα εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας, του κυπριακού λαού, να εκφωνήσω τον αποψινό λόγο για έναν άνθρωπο, ο οποίος ήταν πολύ κοντά στην Κύπρο από το 1964 που για πρώτη φορά επισκέφθηκε το νησί μας σε κάποιες δύσκολες στιγμές, όταν η Τουρκία ξεκίνησε να προωθεί τα διχοτομικά της σχέδια στην Κύπρο. Έχει τιμηθεί ο Μίκης Θεοδωράκης από προκατόχους μου και η αποψινή μου παρουσία εδώ είναι ένα αντίδωρο τιμής και εκτίμησης, εκ μέρους του Κυπριακού λαού, για όλα όσα διαχρονικά έχει προσφέρει στην Κύπρο».
Ο κ. Χριστοδουλίδης, ο οποίος επισκέφθηκε νωρίτερα τη ΣΕΑΠ στο Ηράκλειο όπου συναντήθηκε με Κύπριους Έφεδρους Αξιωματικούς, εξέφρασε τις ευχαριστίες όλης της Κύπρου, του λαού της, προς τη διοίκηση της Σχολής Εφέδρων που για τόσα χρόνια όπως είπε: «έχει φιλοξενήσει χιλιάδες Κύπριους που υπηρέτησαν». Ανάμεσα τους και ο αδερφός του Κύπριου Προέδρου ο οποίος το 1984 βρέθηκε τη ΣΕΑΠ και όταν επέστρεψε από την εκπαίδευση πίσω στην Κύπρο, είχε μεταφέρει για την φιλοξενία των Κρήτων προς του Κύπριους Αξιωματικούς. «Είχε πει την πολύ χαρακτηριστική φράση ότι, ...ήταν λες και υπηρετούσαμε στην Κύπρο», είπε ο κ. Χριστοδουλίδης εξηγώντας μεταξύ άλλων τη σχέση της Κρήτης και της Κύπρου η οποία γίνεται ακόμα πιο βαθιά στον λόγο του Μίκη Θεοδωράκη.
«Βρισκόμαστε εδώ για να τιμήσουμε όλοι μαζί τον μεγάλο Έλληνα μουσικοσυνθέτη και ο Μίκης δεν ήταν φυσικά μόνο ένας σπάνιος δεξιοτέχνης της μουσικής, με έντονη παγκόσμια παρουσία στα πολιτικά, στα κοινωνικά και στα δημόσια δρώμενα. Ήταν κάτι πολύ πιο ευρύ ο Μίκης. ‘Ηταν κάτι πολύ πιο σημαντικό, ήταν μία πολυσχιδής προσωπικότητα με θέση, με άποψη, με καθαρές θέσεις ξεκάθαρες. Ο άνθρωπος που υπάρχει σε όλα τα υπαρξιακά θέματα που απασχολούν τον κάθε άνθρωπο, οποιασδήποτε φυλής, οποιαδήποτε θρησκείας, κοινωνικής προέλευσης και πολιτικών πεποιθήσεων. Η ζωή, ο θάνατος, η δημοκρατία, η ελευθερία,η ισότητα, η κοινωνική δικαιοσύνη, ήταν πάντα στον πυρήνα της ζωής του Μίκη και αποτυπώθηκαν κατά τρόπο μοναδικό και στο πλούσιο έργο του».
Αυτός ο πολίτης του κόσμου έκανε την Ελλάδα γνωστή στα πέρατα της γης, είπε ο κ. Χριστοδουλίδης, χαρακτηρίζοντας τον ως «...οικουμενικό, γιατί οι αξίες που ο Μίκης υπηρετούσε ήταν αξίες πανανθρώπινες. Ήταν ουμανιστής, ειρηνιστής, αντι-κομφορμιστής αλλά κυρίως ήταν φύση ελεύθερος. ‘Ηταν ένα σύμβολο της σύγχρονης Ελλάδος, στέρεο και αμετακίνητο με θεμέλια στα βουνά κατά τον ποιητή... Εκείνο όμως που θεωρώ ότι έκανε τον Μίκη να ξεχωρίζει ήταν το γεγονός ότι ήταν ο ίδιος στη ζωή του, την καθημερινότητά του, ήταν το ζωντανό παράδειγμα όσων πραγματικά πρέσβευε».
Οι παριστάμενοι παρακολούθησαν ένα φιλμ με αποσπάσματα επισκέψεων του Μίκη στην Κύπρο, συναυλιών και συνέντευξης του αμέσως μετά την κατοχή των Τούρκων. Η γενική γραμματέας Σύγχρονου Πολιτισμού που εκπροσώπησε τον πρωθυπουργό, τόνισε ότι: «Ο Μίκης Θεοδωράκης αν και έχει φύγει εδώ και τρία χρόνια από τη ζωή, στην πραγματικότητα δεν έπαψε ποτέ να βρίσκεται ανάμεσά μας. Μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της νεότερης Ελλάδας, ένας καλλιτέχνης με βαθιά αγάπη για την πατρίδα, που υπερασπίστηκε με συνέπεια και πάθος την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ένας κορυφαίος δημιουργός που σε μια πραγματικά μνημειώδη διαδρομή καλλιτεχνική, συνδύασε με τρόπο μοναδικό και ανεπανάληπτο το Εθνικό με το Οικουμενικό, το Ελληνικό με το Πανανθρώπινο... Η μουσική του, οι αξεπέραστες συνθέσεις έχουν αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα στον ελληνικό και τον παγκόσμιο πολιτισμό και ένωσαν ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο... Ο Θεοδωράκης έφερε την ελληνική ποίηση στα χείλη και την ψυχή των Ελλήνων, από τον πλέον διανοούμενο ως τον πιο απλό και καθημερινό άνθρωπο και αυτό είναι σπουδαίο κέρδος για ένα λαό, γιατί δημιουργεί παρακαταθήκη και αυτό ονομάζουμε πολιτιστική ταυτότητα».
Για τη θεμελιώδη σχέση της Κύπρου με την Κρήτη, μίλησε ο περιφερειάρχης Κρήτης η οποία μεταξύ άλλων διαμορφώθηκε στο διάβα των αιώνων, «...αλλά και κυρίως όπως αυτή χαράκτηκε με αίμα το καλοκαίρι του 1974, τότε που οι Κρητικοί υπερασπίστηκαν τα χώματα της Κύπρου, σαν να επρόκειτο για τη γη των δικών τους προγόνων. "Η Κύπρος δεν έφυγε ούτε στιγμή από τη σκέψη μου, σε όλη τη διάρκεια της πολυτάραχης ζωής μου", έλεγε ο ίδιος, ο Μίκης τολμώντας να δηλώσει "Έλληνας, Κρητικός, Κύπριος", κατά την τελετή απονομής του παρασήμου από τον τότε Πρόεδρο, Τάσο Παπαδόπουλο». Περιφέρεια Κρήτης, Δήμος Χανίων και ο Παγκρήτιος σύλλογος «Μίκης Θεοδωράκης», που διοργάνωσαν την εκδήλωση του πολιτικού μνημόσυνου, τρία χρόνια μετά τον τελευταίο αποχαιρετισμό στο Γαλατά, επιβεβαιώνεται όπως είπε ο κ. Αρναουτάκης πως: «Ο Μίκης, αναδύθηκε στην ελληνική ζωή, ως ένα από τα σημεία αναφοράς της, ένα κραταιό πολιτικό και πολιτισμικό σύμβολο. Στην πολύχρονη επικοινωνία του με το λαό, στα χρόνια της σιωπής, τα τραγούδια της φωτιάς, κυριάρχησαν σε κάθε σπίτι, σε κάθε πλατεία και γειτονιά. Ο Μίκης Θεοδωράκης υπήρξε μήνυμα, σύμβολο, έμπνευση, εθνικό τρόπαιο, μεγάλος παράγοντας και μέρος του σύγχρονου ελληνισμού».
Ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων είπε πως ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας «τον οποίο φιλοξενούμε βρίσκεται εδώ, για να μιλήσει και να τιμήσει το Μίκη Θεοδωράκη, να ξεπληρώσει κάποιο χρέος, διότι ο Μίκης ήταν ο άνθρωπος που στήριξε πολύ τον κυπριακό λάο, έδωσε πολλά για τον αγώνα των Κυπρίων, τη δικαίωσή τους, την επανένωση της Κύπρου και του κυπριακού ελληνισμού. Είναι τιμή μας να βρίσκεται ο πρόεδρος της Κύπρου μαζί μας και αποδίδει την τιμή στο πρόσωπο του μεγάλου μας Μίκη».
Καλοσωρίζοντας τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας ο δήμαρχος Χανίων Παναγιώτης Σημανδηράκης μνημόνευσε την αδελφοποίηση του με 4 πόλεις της Κύπρου: την Πάφο, την Αμμόχωστο, την Πόλη Χρυσοχούς και την Έγκωμη, τιμώντας, όπως είπε τον δεσμό, μέσω της έμπρακτης και ουσιώδους συνεργασίας. «Είναι για εμάς, διατηρώντας την ιστορική μνήμη, να μπορούμε να καταγράφουμε τις ιστορικές διαδρομές, τόσο της Κρήτης όσο και της Κύπρου, καθώς αμφότερες αποτέλεσαν κεντρικά ζητήματα στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα».
Όπως τόνισε «στην παγκόσμια, σύγχρονη και σύνθετη πραγματικότητα, καμία ισορροπία δεν μπορεί να επέλθει αν δεν παραμεριστούν οι εθνικισμοί, αν δεν επικρατήσει η συναδέλφωση και αν δεν βρεθούν τα τολμηρά μέσα και οι τρόποι, ώστε να μπορούν να επιβάλλονται, απαρέγκλιτα οι επιταγές του διεθνούς δικαίου και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είμαι σίγουρος ότι η συνεργασία της κυβέρνησης της Κύπρου με την κυβέρνηση της Ελλάδας, προσανατολίζεται προς αυτήν την κατεύθυνση και απ' αυτό εδώ το βήμα, θέλω να στείλω τις εγκάρδιες ευχές της κοινωνίας των Χανίων να μπορέσει, επιτέλους, ο ελληνισμός να δει ξανά την επανένωση της Κύπρου και τις κοινότητες του νησιού να ζουν σε ένα ειρηνικό πλαίσιο, όπως έχουν αποδείξει ότι μπορούν και στο παρελθόν... Για τους παραπάνω σκοπούς αγωνίστηκε και ο ίδιος ο Μίκης, ο οποίος μεγάλωσε και γαλουχήθηκε στην μεγαλόνησο της Κρήτης αλλά συνδέθηκε και με την μεγαλόνησο της Κύπρου· τη γη της λεμονιάς, της ελιάς, των παλικαριών και της αγάπης, τ' άδικου χαμού, του χρυσοπράσινου φύλλου ριγμένου στο πέλαγο, όπως αναφέρει στα τραγούδια του».
